De Europese Unie en het Verenigde Koninkrijk kwamen op donderdag 24 december, na lang onderhandelen, tot een handelsakkoord. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn blij dat er uiteindelijk een akkoord is gesloten waardoor er voor ondernemers veel onnodige schade is afgewend. Maar we moeten ons niet rijk rekenen: vanaf 1 januari zal handel met het VK een stuk moeilijker worden. Na het bestuderen van de Brexit-deal en een inventarisatie onder hun leden zetten de ondernemersorganisaties de belangrijkste aandachtspunten voor ondernemers op een rij.
Gelijk speelveld in Brexit-deal
In het handelsakkoord lijken er stevige afspraken gemaakt over het behouden van het gelijke speelveld (Level Playing Field). Er zijn gedetailleerde teksten vastgelegd over staatssteun, belastingen en subsidies. Maar we zullen in de praktijk moeten kijken hoe hard deze afspraken zijn en hoe goed ze gaan werken. MKB-Nederland en VNO-NCW vinden het goed dat ook het kabinet aangeeft hier nauwlettend op toe te zien de komende periode.
Geen import- en exporttarieven
Misschien wel het meest in het oog springende element uit het akkoord: er komen geen import- en exporttarieven op Britse en Europese producten. Wel moeten producten een oorsprongsverklaring kunnen overleggen. Hierover zijn specifieke afspraken gemaakt in het akkoord.
Toename douaneformaliteiten
Deal of no-deal: het was al enige tijd duidelijk dat er vanaf 1 januari grenscontroles komen tussen de EU en het VK. Dit brengt voor ondernemers extra kosten met zich mee en zorgt voor een aanzienlijke toename in administratieve lasten. Verder komen er strengere cabotageregels voor vrachtvervoer. Voor ondernemers is het belangrijk dat er voldoende capaciteit is om de procedures zo goed mogelijk te laten lopen. Ook de status van de authorised economic operators (AEO), partijen die bij het voldoen aan bepaalde eisen lichtere controles kunnen genieten, zou breder moeten zijn dan alleen het huidige overeengekomen punt van ‘productveiligheid’.
Meer certificaten nodig
Vanaf 1 januari komt er wederzijdse productcertificering voor producten die de grens over gaan tussen de EU en het VK. Dit betekent dat er aanzienlijk meer certificaten nodig zijn om export mogelijk te maken. Voor een product binnen de SPS (sanitaire en fytosanitaire regels) groep als vlees en groente moet er bij elke zending een certificaat komen. Daarnaast wordt de certificering van industriële producten niet meer over en weer erkend. Onder bedrijven is er zorg over de capaciteit aan de Nederlandse zijde om de extreem veel benodigde certificaten af te kunnen leveren. Verder zal het in de praktijk ondoenlijk zijn om elke partij visueel te inspecteren. Het op eenvoudige wijze elektronisch en automatisch kunnen certificeren is dan ook een vereiste om de handel op gang te kunnen houden. Daarnaast zijn er aan Britse zijde nog onzekerheden over het Border Operating Model (BOM) en we hopen dat hier snel meer duidelijkheid over is. Het ontwikkelen van een goed afgestemde digitale informatieoverdracht met het VK zou voor veel ondernemers heel handig zijn. MKB-Nederland en VNO-NCW roepen de Nederlandse overheid op om te kijken of er binnen het akkoord mogelijkheden zijn om hierover bilaterale afspraken te maken.
BTW-regeling onduidelijk
Vanaf 1 januari valt het VK buiten de BTW-unie. Dit betekent dat de mogelijkheid voor ondernemers om de BTW makkelijk terug te vragen, komt te vervallen. Op dit moment is het voor veel ondernemers nog onduidelijk wat zij moeten doen om ook in de toekomst hun BTW terug te kunnen vragen. MKB-Nederland en VNO-NCW roepen de overheid op om op korte termijn met meer informatie te komen over deze BTW-regeling.
Aanmelden voor Brexit Adjustment Reserve
Het Brexit Adjustment Reserve (BAR) is een gezamenlijke pot van de EU, bedoeld om de economische en sociale gevolgen van Brexit op te vangen voor de zwaarst getroffen sectoren. Op dit moment is het nog onduidelijk welke partij (bv. ondernemers of brancheorganisaties) zich waar kan melden om aanspraak te kunnen maken op eventuele financiering.
Clausules kunnen handel beperken
In het handelsakkoord zijn enkele clausules opgenomen die toekomstige beperkingen in handel alsnog mogelijk maken, zoals bijvoorbeeld het behouden van de mogelijkheid om de vrijstelling van de EU invoerrechten op geïmporteerde grondstoffen te combineren met VK-tariefpreferenties voor eindproducten die na bewerking in de EU de EU oorsprong hebben verkregen. MKB-Nederland en VNO-NCW roepen op om dit goed in de gaten te houden en te zorgen dat deze losse eindjes geen handelsbarrières worden.
Missende elementen
Hoewel er over een aantal zaken afspraken zijn gemaakt in het akkoord, zijn er ook de nodige elementen die missen. Zo is er op dit moment nog veel onduidelijkheid op het gebied van investeringsbescherming, klimaatbeleid en is er voor financiële diensten nog weinig geregeld. Ook voor de visserij is het een hard gelag dat zij de komende vijf jaar fors moet inleveren op haar toegang tot de Britse wateren. Toch bevat het akkoord een aantal aanknopingspunten om in de toekomst nadere afspraken te maken.
