De afgelopen jaren heeft Noord-Holland Noord zijn ambities om klimaatneutraal te worden in een hogere versnelling gezet. Waterstof zal een belangrijke bijdrage leveren aan de overstap naar duurzame energie en grondstoffen.
In Noord-Holland Noord lopen momenteel al diverse waterstofprojecten in de hele waardeketen (van productie en opslag tot transport en toepassing). New Energy Coalition en Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord (NHN) werken in de regio nauw samen met een groot aantal ondernemers aan een lokaal waterstofecosysteem.
Om wereldwijd voorop te blijven lopen in de waterstofsector hebben NHN, New Energy Coalition en het Noordzeekanaalgebied samen een Hydrogen Valley-status aangevraagd. Een Hydrogen Valley is een regio of gebied dat zich richt op het ontwikkelen en implementeren van een waterstofeconomie. Het omvat een netwerk van waterstofproductie-, opslag-, distributie- en toepassingsfaciliteiten, evenals een ecosysteem van bedrijven en onderzoeksinstellingen die zich richten op de ontwikkeling van waterstoftechnologieën en -toepassingen. Naar verwachting zal de regio de Hydrogen Valley-status toegekend krijgen en vanaf 2030 een belangrijke rol gaan vervullen in de aanvoer van waterstof vanaf de Noordzee richting het Noordzeekanaalgebied en verder.
Een groene waterstofketen in de haven van Den Helder
Op dit moment zien we de eerste geïntegreerde waterstof waardeketens tot stand komen. Een mooi voorbeeld is het project ZepHYros, dat werkt aan de ontwikkeling van een volledig groene waterstofketen in de haven van Den Helder. Deze keten bestaat uit een zonnepark met elektrolyser voor het opwekken van groene waterstof, infrastructuur voor de transport van waterstof en de realisatie van een bunkerhaven (scheepvaart) en tankstation (vrachtverkeer). Aanvullend is er een waterstofproeftuin opgezet waarin potentiële gebruikers en andere belanghebbenden uit de keten kennis kunnen maken met het varen op waterstof. Op deze manier kunnen zij op basis van eigen ervaringen en proefnemingen een onderbouwde keuze maken om waterstof onderdeel te laten zijn van hun toekomstige bedrijfsvoering.
Op waterstof aangedreven mobiliteit in de Wieringermeer
Behalve in de scheepvaart zien we ook dat de door waterstof aangedreven mobiliteit op de Nederlandse wegen toeneemt. Binnen het project DUWAAL in de Wieringermeer is HYGRO begonnen met de realisatie van de keten van “Wind tot Wiel” om de transitie naar groene mobiliteit op gang te krijgen. Voor een soepele transitie naar een waterstofeconomie voorziet HYGRO dat vraag en aanbod gelijktijdig, oftewel DUWAAL, gerealiseerd dienen te worden. Door de hele waardeketen op elkaar af te stemmen zijn er efficiencyslagen te maken, die de realisatie van de keten versneld mogelijk maken. De eerste stappen worden momenteel gemaakt. Het zal niet lang meer duren of de lokale levering van waterstof voor zowel zakelijk als privégebruik werkelijkheid zal zijn in de regio.
Circulaire brandstof in Alkmaar
Even verderop, op het industrieterrein de Boekelermeer in Alkmaar, staat HyDevCo op het punt het toneel te betreden op het nieuw aangelegde InVesta-terrein. In samenwerking met Haffner Energy wil dit bedrijf via een op thermolyse berustend proces, genaamd HyNoCa (HYdrogen NO CArbon), organische reststromen omzetten naar waterstof. Het bijzondere aan dit proces is dat er naast waterstof ook biochar geproduceerd wordt. Biochar is een houtskoolachtige stof die bijvoorbeeld gebruikt kan worden als bodemverbeteraar. Het houdt CO2 vast die werd opgenomen uit de atmosfeer en slaat het op in de bodem. Door de additionele opbrengsten uit biochar kan de kostprijs van waterstof geminimaliseerd worden.
Direct naast het InVesta-terrein vinden we het nieuwe NXT tankstation van GP Groot. Naast de bouw van een waterstoftankstation wil GP Groot ook de eigen voertuigenvloot verduurzamen met de aankoop van vijf waterstof-elektrische bedrijfsbussen. Dat HyDevCo en GP Groot naast elkaar opereren in Alkmaar is geen toeval. Ze willen gezamenlijk optrekken om de eigen waardeketen te sluiten. GP Groot is de beoogde toeleverancier van organische reststromen voor HyDefCo. Nadat deze de reststromen heeft verwerkt, zal de waterstof afgezet worden aan de markt via het NXT tankstation en ingezet worden voor de bevoorrading van de eigen voertuigen. Letterlijk en figuurlijk circulaire brandstof.
Het Agri-Fieldlab Waterstof NHN
Binnen de argrarische sector zijn er ook vele afnamemogelijkheden van waterstof. De vraag die veel agrariërs in Noord-Holland Noord bezighoudt, is hoe de huidige energievraag verduurzaamd kan worden en hoe deze hernieuwbare energie optimaal benut kan worden in een gebied dat door netcongestie geraakt is. Waterstof zou de energiedrager kunnen zijn die deze twee vraagstukken samenbrengt. Om deze vragen in de praktijk te toetsen wordt er in de regio gewerkt aan het H2 Agri-Fieldlab NHN.
Vloeibare waterstof als alternatief
De toepassingen van waterstof waar we het tot nu toe over hebben gehad hebben betrekking op gasvormige waterstof. Naast de vele voordelen kleeft er echter ook een nadeel aan: de lage volumetrische energiedichtheid. De energie-inhoud van waterstof, per volume, is een stuk lager dan die van de meeste andere brandstoffen en energiedragers. Dit betekent dat om waterstof bij atmosferische druk en temperatuur op te slaan of te gebruiken er relatief veel ruimte nodig is.
Een van de oplossingen is vloeibare waterstof. Door waterstof vloeibaar te maken kan de lage volumetrische energiedichtheid omhoog gebracht worden. Deze verdrievoudigd bijna ten opzichte van opslag onder 350bar. Hierdoor wordt opslag, vervoer en het toepassen van waterstof een stuk makkelijker.
De eerste praktijktoepassing voor vloeibare waterstof in Noord-Holland Noord is de samenwerking tussen Van Dam en Tata Steel, die een emissievrij schip willen ontwikkelen die bevoorraad zal worden met vloeibare waterstof. Deze samenwerking illustreert dat de markt klaar is voor de transitie naar vloeibare waterstof. Hopelijk werkt dit als aanjager voor verdere versnelling richting duurzame scheepvaart.
Samenwerking in de waardeketen
Genoemde projecten en initiatieven illustreren hoe samenwerking in de waardeketen essentieel is om waterstof succesvol in te kunnen zetten. Om een innovatief, sterk en ambitieus samenwerkingsklimaat te realiseren, is WaterstofNHN opgezet. WaterstofNHN is hét platform voor iedereen die zich bezighoudt met waterstof in Noord-Holland Noord. Het platform brengt bedrijven, organisaties, kennisinstellingen en overheden samen. Door kennis uit te wisselen en verbanden te leggen tussen de juiste partijen, zorgen we samen voor een snellere transitie naar een waterstofeconomie.
