Ondernemers zijn massaal het vertrouwen kwijt in politiek en bestuur. Bijna 90 procent is ontevreden over de stabiliteit en betrouwbaarheid en 80 procent vindt dat de politiek onvoldoende oog voor hen heeft, zo blijkt uit de jaarlijkse Prinsjesdag Peiling van VNO-NCW en MKB-Nederland die is uitgevoerd door KiesKompas. Volgens de ondernemersorganisaties is de politieke chaos funest voor het investeringsklimaat. Bijna de helft van de ondernemers zegt investeringsbeslissingen te laten afhangen van het overheidsbeleid, maar in Den Haag worden maar geen belangrijke knopen doorgehakt. ‘Terwijl investeringen broodnodig zijn om het in Nederland te kunnen blijven verdienen.’
Ondernemers zijn op alle onderdelen van de peiling negatiever dan een jaar geleden. VNO-NCW en MKB-Nederland vinden dat zorgwekkend, maar niet verrassend. ‘Er is een stille exodus gaande van investeringen. Dat bedrijven sluiten of productie afschalen is zichtbaar. Maar wat mensen niet zien is dat bedrijven massaal besluiten om niet meer te investeren in ons land. Dat is een sluipmoordenaar voor de banen van onze kinderen en kleinkinderen en de belastinginkomsten waarvan zij alles moeten betalen’ zegt voorzitter Ingrid Thijssen van VNO-NCW.
Koek vergroten
De ondernemersorganisaties roepen de politiek op om de economie weer op één te zetten. ‘Een goed draaiende economie is een voorwaarde voor al het andere dat we belangrijk vinden. Het gaat om het huishoudboekje van Nederland. We moeten het eerst kunnen verdienen voordat we het kunnen verdelen. Hoe vergroten we de koek, daar moet het nu over gaan’, aldus voorzitter Jacco Vonhof van MKB-Nederland.
Ondernemingsklimaat verslechterd
Bijna 30 procent beoordeelt de Nederlandse economie als slecht tot zeer slecht. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2024. Ruim 6 op de 10 ondernemers ervaren het ondernemingsklimaat als (zeer) slecht en 64 procent ziet dat in het komend jaar ook niet verbeteren. Slechts 11 procent is daar wel positief over, zo laat de peiling onder een representatieve groep van ruim 4.000 ondernemers zien.
Stemkeuze afhankelijk van oplossingen
Bedrijven van klein tot groot ervaren een stapeling van knelpunten die dat ondernemingsklimaat onder druk zet en waardoor het steeds lastiger ondernemen is in ons land. Regeldruk staat nog altijd op de eerste plaats, maar ook de hoge loon- en energiekosten, problemen met vergunningverlening (stikstof) en toegang tot het stroomnet (netcongestie) spelen veel ondernemers parten. Ondernemers geven in groten getale (80 procent) aan dat zij hun stemkeuze op 29 oktober aanstaande in hoge mate laten afhangen van de oplossingen die politieke partijen voor hen hebben.
Verdienvermogen grootste opgave
Ons toekomstig verdienvermogen is volgens ondernemers de grootste opgave waar Nederland voor staat. Dus hoe gaan we in de toekomst het geld verdienen waarmee we publieke voorzieningen als zorg, defensie, onderwijs en politie betalen. Zonder bedrijven die zich kunnen ontwikkelen, groeien en innoveren of nieuwkomers die opstaan, wordt dat steeds lastiger. Woningbouw is in de ogen van ondernemers de tweede grote uitdaging voor ons land, gevolgd door de arbeidsmarkt (tekorten, vergrijzing) en de hoge loonkosten.
Werk maken van regeldruk
Gevraagd naar wat een nieuw kabinet absoluut voor hen moet aanpakken, is regeldruk het meest genoemd (50 procent). Ook het verlagen van de werkgeverslasten, een betere werking van de arbeidsmarkt en het oplossen van de stikstofproblematiek en uitbreiding van het stroomnet zijn vaak genoemd. Accenten verschillen soms per sector. Een gelijk speelveld met concurrenten bijvoorbeeld staat hoog op de agenda in de (maak)industrie, transport en logistiek.